شناسایی ترکیبات شیمیایی روغن فرار دو گیاه آویشن شیرازی (zataria multiflora boiss.) و مرزنگوش (origaunum majorana l.) و بررسی اثرات ضد ویروسی آنها

مقدمه: امروزه استقبال گسترده عامه مردم از داروهای گیاهی به دلیل عوارض خطرناک داروهای سنتتیک، پژوهشگران را به تلاش در راستای احیای طب سنتی و شناسایی ترکیبات موثره گیاهان دارویی و خواص احتمالی آنها واداشته است. هدف: از آنجایی که در میان گیاهان دارویی، اطلاعات منسجم و شناخته شده ای در خصوص اثرات احتمالی ضد ویروسی روغن فرار دو گیاه آویشن شیرازی و مرزنگوش2 از تیره labiatae و ارتباط آن با ترکیبات اصلی موجود در روغن فرار وجود نداشت، پس از شناسایی اجزای تشکیل دهنده روغن فرار این دو گیاه، اثرات ضد ویروسی آنها به طور جداگانه بررسی شد. روش بررسی: گیاه zataria multiflora از ارتفاعات شیراز و گیاه origanum majorana از نمونه کاشته شده در توسکاستان گرگان جمع آوری ودر سایه خشک شدند. از هر گیاه به صورت جداگانه به روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر روغن فرار گیری شد. روغن فرار به دست آمده با دستگاه gc/ms بررسی شد. در مرحله بعد خواص ضد ویروسی روغن فرار این دو گیاه به طور جداگانه بر هرپس سیمپلکس بررسی شد. نتایج : در روغن فرار سرشاخه هوایی zataria multiflora 24 ترکیب شامل تیمول (38 درصد)، کارواکرول (96/34 درصد)، پارا- سایمن (17/7 درصد) و بتا- کاریوفیلن (71/2 درصد) شناسایی شد. در روغن فرار origanum majorana، 27 ماده شامل ترپنین -4 - ال (2/36 درصد)، پاراسایمن (3/16 درصد)، گاما – ترپینن (31/7 درصد) و سابینن (67/5 درصد) شناسایی شد. همچنین اثرات ضد ویروسی روغن فرار این دو گیاه به طور جداگانه با غلظت 10000/1 بر روی سلول های hela آلوده به hsv-i بررسی شد، که نتیجه آن منفی بود. نتیجه گیری : در این تحقیق 62/98 درصد از ترکیبات موجود در روغن فرار آویشن شیرازی و 72/96 درصد از ترکیبات موجود در روغن فرار مرزنگوش شناسایی شد. نتایج بیانگر آن است که 33/85 درصد ترکیبات روغن فرار گیاه آویشن شیرازی و 3/60 درصد روغن فرار مرزنگوش را ترپنوییدهای اکسیژنه تشکیل داده است. به دلیل سمی بودن غلظت های بالاتر از 0001/0 ترکیبات موجود در روغن فرار دو گیاه برای سلول هایhela ، نمی توان خواص ضد ویروسی روغن فرار این دو گیاه را به طور کلی انکار کرد. این امر ضرورت به کارگیری روش های دقیق تر را در این بررسی به خوبی نشان می دهد.